*****بورس*****

كلمه بورس هم مثل هر كلمه‌اي، داراي يك پيشينه‌ي تاريخي است. برای مثال واژه‌ي بانك از آنجا پديد آمد كه در اروپا افراد براي انجام مبادلات پولي خود روي نيمكت‌هاي ميدان‌هاي قديمي مي‌نشستند و پول‌هاي خود را مبادله مي‌كردند. از آنجا كه لغت "بنك" در زبان ايتاليايي به معني نيمكت است. بعدها مراكزي كه وظيفه‌ي انجام مبادلات پولي را بر عهده گرفتند به بانك معروف شدند.

به گفته اغلب كارشناسان:

تاريخچه پيدايش واژه بورس هم به قرن پانزدهم ميلادي باز مي‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و كسبه‌ي شهري به نام «بورُوژ»(Bruges) در شمال غربي بلژيك، در ميداني به نام «تِربورس»(TerBeurze) در مقابل خانه‌ی بزرگ‌زاده‌اي به نام «واندِر بورس» جمع مي‌شدند و خريد و فروش مي‌كردند.از آن تاريخ به بعد مكان‌هايي كه مردم در آنجا خريد و فروش مي‌كردنـد، به بورس معروف شدنـد.

در آن زمان، اين مكان‌ها از نظم و انضباط خاصي برخوردار نبود و هر كس مي‌توانست در آنجا به فعاليت‌ بپردازد، اما به مرور زمان و رفته‌رفته، نظم و انضباط خاصي در اين مكان‌ها حاكم شد؛ به نحوي كه  پس از مدتي، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند كه اجازه داشتند در اين مكان‌ها خريد و فروش كنند. در گذر زمان، تالارهاي مسقف بورس شكل گرفت و بازرگانان كه تا پيش از آن، در هواي آزاد خريد و فروش مي‌كردند، براي خريد و فروش به اين تالارها مي‌رفتند. در بسياري از منابع علمي و تاريخي، زمان آغاز به كار تالارهاي مسقف بورس را به عنوان تاريخ رسمي تأسيس بورس در دنيا معرفي مي‌كنند، اگرچه همانطور كه گفتيم، پيشينه آن به قبل‌ از آن تاريخ و به قرن پانزدهم ميلادي برمي‌گردد.

اما بازرگانان در اين تالارهاي مسقف -كه به بورس معروف شدند- چه چيزي را داد و ستد مي‌كردند؟ براي توضيح در اين‌بـاره، ابتدا بايد مفهوم ديگري را توضيح دهيم؛ مفهومي به نام  شركت سهامـي.  

در زمان‌هاي گذشته، بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زيان‌هاي احتمالي ناشي از تجارت خود را كاهش دهند.  شراكت، راهي بود كه مي‌توانست ريسك كسب و كار آنها را كاهش دهد؛ چون با شريك‌شدن چندين فرد در يك كسب و كار، سود و زیان‌هاي احتمالي آن كسب و كار بين شركا تقسيم مي‌شد. اين تجربه، به تدريج به تشكيل شركت‌هاي سهامي منجر شد. در اين شركت‌ها، هر يك از شركا به نسبت سهمي كه در شركت داشت، در منافع و يا ضررهاي احتمالي شركت سهيم مي‌شد.

اولين شركت سهامي با نام «ماسكُوِي» (Muscovy) در سال 1553 ميلادي، با مشاركت عده‌اي از تجار در روسيـه ايجـاد شد.  گسترش مبادلات تجاري در جهان، نياز به سرمايه‌هاي بيشتـر و شركاي بيشتري را آشكار كرد. پيدا كردن شركاي متعدد براي سرمايه‌گذاري در يك كسب و كار، به مراكزي نياز داشت كه بتواند در واقع بين دارندگان سرمايه و متقاضيان سرمايه، ارتباط برقرار كند. اين مراكز، به نام «بورس» معروف شدند.  شركت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمايه‌گذاران و شركاي بيشتري را براي مشاركت در كسب و كار خود، پيدا مي‌كردند.

اولين بورس اوراق بهادار جهان در اوايل قرن هفدهم ميلادي در شهر «آمستردام» هلند تشكيل شد و كمپاني هند شرقي، اولين شركتي بود كه سهام خود را در آن عرضه كرد. فعاليت‌هاي مرتبط با بورس در شهر لندن از اوايل قرن هجدهم ميلادي و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. اين فعاليت‌ها در سال 1773 ميلادي و با خريد ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جديدي شد. در نهايت در سوم مارس سال 1801 ميلادي، بورس لندن فعاليت رسمي خود را آغاز كرد.

اما بورس نيويورك به عنوان سومين بورس بزرگ در گستره تاريخ، فعاليت خود را چگونه آغاز كرد؟ در 17 مي 1792، 24 كارگزار بازار سهام در خيابان وال استريت نيويورك و زير درخت چناري دور هم جمع شدند و توافق‌نامه‌اي را امضا كردند كه به توافقنامه «درخت چنار» مشهور شد. آنها در 8 مارس 1817 با تنظيم اساسنامه شروع به كار بورس نيويورك را رسميت بخشيدند. با شروع فعاليت بورس‌هاي بزرگ جهان، به تدریج ساير كشورها نيز داراي بورس شدند تا آنجا كه امروز كمتر كشوري را مي‌توان يافت كه بورس نداشته باشد.

ادامه دارد....